Trong bối cảnh Việt Nam cam kết đạt phát thải ròng bằng “0” vào năm 2050, ngành logistics được xác định là một trong những trụ cột cần chuyển đổi đầu tiên. Tuy nhiên, để “xanh hóa” toàn bộ chuỗi vận hành không chỉ là bài toán công nghệ hay hạ tầng – mà là câu chuyện về quyết tâm, khả năng thích ứng và hành động cụ thể của doanh nghiệp.
Logistics: Từ khâu hỗ trợ đến vai trò trung tâm trong chiến lược phát triển xanh
Với hơn 40.000 doanh nghiệp logistics đang hoạt động, Việt Nam hiện là quốc gia dẫn đầu ASEAN về số lượng đơn vị được Cơ quan Hàng hải Hoa Kỳ cấp phép. Trong bảng xếp hạng Agility 2022, Việt Nam cũng đứng thứ 11 trong số 50 thị trường logistics mới nổi toàn cầu – một minh chứng cho tiềm năng phát triển mạnh mẽ.
Tuy nhiên, tốc độ đô thị hóa, bùng nổ thương mại điện tử và mô hình sản xuất phân tán đang khiến chuỗi logistics ngày càng trở nên phức tạp và tạo ra lượng phát thải lớn. Theo ước tính từ World Economic Forum, logistics chiếm tới 11–14% lượng khí nhà kính toàn cầu. Rõ ràng, logistics không còn là "công cụ hỗ trợ", mà đã trở thành mắt xích trung tâm trong chiến lược giảm phát thải và phát triển bền vững của các quốc gia.
Tại Việt Nam, Chính phủ đã công bố lộ trình cắt giảm phát thải, với các mục tiêu cụ thể:
- Đến năm 2030: Đẩy mạnh sử dụng năng lượng sạch trong giao thông – vận tải;
- Đến năm 2050: Toàn bộ hệ thống hạ tầng và phương tiện chuyển đổi sang điện và năng lượng tái tạo.
Doanh nghiệp là người trực tiếp chuyển hóa mục tiêu thành hành động
Theo đánh giá từ các chuyên gia Dự án Thương mại số (USAID), nếu có chiến lược rõ ràng và sự đồng hành từ khu vực tư nhân, Việt Nam có cơ hội trở thành 1 trong 5 trung tâm logistics xanh hàng đầu châu Á – Thái Bình Dương.
Đi đầu trong xu hướng này là các doanh nghiệp đã bắt đầu tích hợp yếu tố bền vững vào chuỗi cung ứng – không chỉ để đáp ứng yêu cầu thị trường, mà còn để tăng khả năng cạnh tranh dài hạn.
Ông Kim Lê Huy, Phó Chủ tịch Ngành Hàng tiêu dùng, Tổng Giám đốc DKSH Việt Nam nhận định:
“Logistics xanh không đơn thuần là một xu hướng – đó là tương lai tất yếu của ngành chuỗi cung ứng toàn cầu. Bản chất là tổ chức và vận hành chuỗi theo hướng giảm thiểu tối đa tác động tiêu cực tới môi trường.”
Cụ thể, logistics xanh bao gồm nhiều hoạt động như:
- Sử dụng phương tiện tiết kiệm nhiên liệu;
- Tối ưu hóa tuyến đường giao nhận;
- Sử dụng bao bì tái chế;
- Áp dụng công nghệ số để minh bạch hóa vận hành và đo lường phát thải.
DKSH – minh chứng cho hành động cụ thể
Là một trong những doanh nghiệp tiên phong trong chiến lược trung hòa carbon, DKSH đã đưa logistics xanh trở thành một phần quan trọng trong vận hành:
- Tối ưu đội xe và tuyến đường giao hàng để giảm tiêu hao nhiên liệu;
- Chuyển đổi hệ thống chiếu sáng kho vận sang đèn LED;
- Sử dụng bao bì tái sử dụng trong chuỗi cung ứng dược phẩm;
- Vận hành trung tâm phân phối theo tiêu chuẩn ISO 14001 về quản lý môi trường;
- Đẩy mạnh số hóa, cung cấp công cụ đo lường và báo cáo phát thải cho khách hàng – đáp ứng tiêu chuẩn ESG ngày càng cao.
Những nỗ lực này không chỉ giúp giảm chi phí dài hạn mà còn tăng tính minh bạch, khả năng truy xuất và cơ hội hợp tác quốc tế – đặc biệt trong bối cảnh các đối tác toàn cầu ngày càng đặt ra yêu cầu nghiêm ngặt về môi trường.
Chuyển đổi xanh: Không thể đến từ một chiều
Dù tiềm năng là rất lớn, nhưng không thể phủ nhận thực tế rằng nhiều doanh nghiệp – đặc biệt là SMEs – đang đối mặt với rào cản về tài chính, nhân lực và thời gian để triển khai chuyển đổi.
Câu hỏi hiện tại không còn là “có nên chuyển đổi hay không”, mà là “chuyển đổi thế nào để hiệu quả và phù hợp với điều kiện thực tế”.
Bài học từ các quốc gia khác cho thấy: nếu đi từng bước, có chiến lược rõ ràng và đồng hành cùng các đối tác giàu kinh nghiệm, hành trình này hoàn toàn khả thi.
Kết luận: Mỗi mắt xích cùng chuyển động – toàn hệ thống sẽ bền vững
Chuyển đổi xanh là hành trình dài hơi, nhưng thành công không đến từ nỗ lực của một phía. Trong khi Nhà nước đóng vai trò định hướng và đầu tư hạ tầng, thì doanh nghiệp chính là mắt xích then chốt quyết định thành bại, là người trực tiếp biến cam kết khí hậu thành hành động cụ thể – từ mỗi đơn hàng, mỗi tuyến đường, đến từng kho vận.
Nếu mỗi mắt xích cùng chuyển động, Việt Nam hoàn toàn có thể trở thành hình mẫu về logistics xanh tại khu vực, nơi tăng trưởng không đánh đổi môi trường, mà lấy phát triển bền vững làm lợi thế cạnh tranh dài hạn.