Cập nhật quy định mới với hàng hóa trao đổi tại cửa khẩu phụ biên giới: siết kiểm soát, hạn chế hàng nhỏ lẻ, hướng tới xuất khẩu chính ngạch và minh bạch.
Siết chặt kiểm soát – Hướng tới minh bạch và chống gian lận thương mại
Từ năm 2024–2025, nhiều quy định mới đối với hoạt động trao đổi hàng hóa tại các cửa khẩu phụ và lối mở biên giới đã được ban hành nhằm tăng cường quản lý, phòng chống buôn lậu và gian lận thương mại, đồng thời đảm bảo an ninh vùng biên.
Đây là những thay đổi có ảnh hưởng lớn đến các doanh nghiệp xuất nhập khẩu, thương nhân khu vực biên giới và các cá nhân tham gia trao đổi hàng hóa nhỏ lẻ.
Những điểm nổi bật trong quy định mới
1. Giới hạn chủng loại và khối lượng hàng hóa trao đổi
- Hàng hóa trao đổi cư dân biên giới phải nằm trong danh mục được phép, do Bộ Công Thương hoặc UBND cấp tỉnh công bố.
- Mỗi cá nhân cư dân biên giới chỉ được trao đổi lượng hàng hóa nhất định trong một khoảng thời gian cụ thể (ví dụ: không quá 2 lần/tháng, mỗi lần không vượt quá giá trị 2 triệu đồng).
2. Quy định rõ cửa khẩu phụ/lối mở được phép hoạt động
- Không phải mọi cửa khẩu phụ hay lối mở đều được phép trao đổi hàng hóa.
- UBND tỉnh chỉ cho phép hoạt động tại các điểm đã được phê duyệt, đảm bảo hạ tầng, kiểm soát hải quan và an ninh.
3. Bắt buộc kê khai và kiểm soát hải quan
- Hàng hóa phải được kê khai hải quan, kiểm dịch, kiểm tra an toàn thực phẩm… theo quy định.
- Không còn áp dụng cơ chế “mậu dịch cư dân biên giới” theo kiểu truyền thống (mang vác nhỏ lẻ, miễn thuế).
4. Ngừng tạm thời hoặc hạn chế tại một số tỉnh
- Một số địa phương như Lạng Sơn, Quảng Ninh, Lào Cai đã có quyết định tạm dừng hoạt động trao đổi tại các cửa khẩu phụ không đảm bảo điều kiện.
- Mục tiêu là chuyển sang hình thức xuất khẩu chính ngạch, thúc đẩy hiện đại hóa thương mại biên giới.
Doanh nghiệp cần làm gì?
✅ Cập nhật thông tin chính sách liên tục
Do quy định thay đổi theo từng tỉnh và từng thời điểm, doanh nghiệp cần theo dõi sát thông báo từ Sở Công Thương, Hải quan, Ban quản lý khu kinh tế cửa khẩu…
✅ Chuyển đổi sang xuất khẩu chính ngạch
- Đăng ký mã số thuế, thực hiện kê khai hải quan điện tử
- Xin cấp giấy chứng nhận kiểm dịch nếu hàng là nông sản, thực phẩm
- Làm hợp đồng thương mại, hóa đơn, vận đơn đầy đủ
✅ Làm việc với đối tác Trung Quốc để đồng bộ quy trình
- Đảm bảo phía đối tác cũng tuân thủ yêu cầu kiểm soát tại cửa khẩu phía Trung Quốc
- Tránh tình trạng “tắc biên” do thiếu thủ tục hoặc không phù hợp danh mục
Hướng tới xuất khẩu bền vững, minh bạch
Việc siết chặt quy định tại cửa khẩu phụ biên giới là bước đi cần thiết để:
- Chống gian lận, buôn lậu, cạnh tranh không lành mạnh
- Tăng tính minh bạch và an toàn cho hàng hóa Việt Nam
- Đẩy mạnh xuất khẩu chính ngạch, nâng tầm giá trị hàng Việt
Dù gây khó khăn ngắn hạn, nhưng đây là xu hướng tất yếu để thương mại biên giới phát triển bền vững và hiện đại.