Khi thế giới ngày càng cấp thiết trong việc cắt giảm phát thải và chuyển đổi sang nền kinh tế xanh, điện hạt nhân đang quay trở lại trung tâm của các chính sách năng lượng tại châu Âu. Với khả năng cung cấp điện ổn định, không phát thải CO₂ trong quá trình vận hành, điện hạt nhân được xem là một trong những động lực thúc đẩy tăng trưởng kinh tế xanh của khu vực này trong dài hạn.
Châu Âu cần năng lượng sạch, ổn định và độc lập
Sau cuộc khủng hoảng năng lượng do xung đột địa chính trị và sự biến động của thị trường khí đốt, các quốc gia châu Âu ngày càng nhận thấy sự cần thiết của việc đa dạng hóa nguồn cung năng lượng và giảm sự phụ thuộc vào nhiên liệu hóa thạch nhập khẩu. Trong khi năng lượng tái tạo như điện gió, điện mặt trời phát triển mạnh, thì thách thức lớn vẫn là tính ổn định và khả năng lưu trữ.
Đây chính là lý do khiến nhiều nước quay lại đầu tư hoặc kéo dài tuổi thọ các nhà máy điện hạt nhân. Các quốc gia như Pháp, Phần Lan, Thụy Điển, Hungary... đang xem điện hạt nhân là một trụ cột trong chiến lược đảm bảo an ninh năng lượng và hướng tới tăng trưởng xanh.
Điện hạt nhân: Lựa chọn chiến lược để đạt mục tiêu trung hòa carbon
Theo Liên minh châu Âu (EU), để đạt được mục tiêu trung hòa carbon vào năm 2050, cần một hệ thống năng lượng với nguồn cung lớn, sạch và đáng tin cậy. Trong báo cáo cập nhật, Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế (IAEA) cho biết, sản lượng điện hạt nhân toàn cầu dự kiến sẽ tăng gấp đôi vào năm 2050 – phần lớn là nhờ vào chính sách thúc đẩy của các nước phát triển.
Đáng chú ý, EU đã đưa điện hạt nhân vào danh mục các khoản đầu tư xanh theo Quy chế phân loại tài chính bền vững (EU Taxonomy), mở đường cho các dự án điện hạt nhân được tiếp cận vốn ưu đãi, song song với năng lượng tái tạo.
Tăng trưởng kinh tế xanh gắn với chuyển đổi năng lượng
Điện hạt nhân không chỉ góp phần đảm bảo nguồn cung ổn định cho nền kinh tế, mà còn thúc đẩy phát triển các ngành công nghiệp liên quan như: sản xuất thiết bị, kỹ thuật công nghệ cao, nghiên cứu vật liệu mới... Qua đó tạo việc làm, gia tăng GDP và đẩy nhanh tiến trình chuyển đổi xanh.
Bên cạnh đó, việc đầu tư vào điện hạt nhân còn hỗ trợ xuất khẩu công nghệ, thiết bị và dịch vụ kỹ thuật cao – một thế mạnh truyền thống của các quốc gia như Pháp và Đức. Đây cũng là lý do nhiều nước đang tích cực tham gia các liên minh hạt nhân trong EU để chia sẻ chi phí, công nghệ và nguồn lực nhân sự.
Thách thức vẫn còn, nhưng không thể đứng ngoài cuộc
Tuy nhiên, phát triển điện hạt nhân không tránh khỏi tranh cãi, đặc biệt liên quan đến rủi ro an toàn, chi phí đầu tư lớn và xử lý chất thải phóng xạ. Điều này đòi hỏi chính phủ các nước phải có chính sách minh bạch, quy hoạch dài hạn và truyền thông hiệu quả để tạo sự đồng thuận xã hội.
Một số quốc gia như Đức vẫn giữ lập trường thoái lui khỏi điện hạt nhân, nhưng xu thế chung của châu Âu cho thấy sự chuyển dịch rõ rệt: Điện hạt nhân đang trở lại, không chỉ vì năng lượng – mà còn vì một nền kinh tế xanh, độc lập và bền vững hơn.
Trong chiến lược tăng trưởng xanh của châu Âu, điện hạt nhân đang giữ vai trò ngày càng quan trọng như một nguồn năng lượng sạch, ổn định và hiệu quả. Việc tái đầu tư, mở rộng hoặc hiện đại hóa điện hạt nhân là bước đi chiến lược giúp châu Âu cân bằng mục tiêu giảm phát thải với an ninh năng lượng, tạo nền tảng vững chắc cho phát triển bền vững và phục hồi kinh tế sau khủng hoảng.