Tìm hiểu quy tắc xuất xứ hàng hoá trong Hiệp định AANZFTA để tận dụng ưu đãi thuế quan khi xuất khẩu sang Úc và Niu Di-lân. Doanh nghiệp cần nắm rõ điều kiện và cách chứng minh xuất xứ để hưởng ưu đãi.
Hiệp định AANZFTA là gì?
Hiệp định thương mại tự do ASEAN - Úc - Niu Di-lân (AANZFTA) có hiệu lực từ năm 2010, là FTA đầu tiên mà ASEAN ký kết với hai đối tác phát triển là Úc và Niu Di-lân. Hiệp định mở ra cơ hội lớn cho các quốc gia thành viên, trong đó có Việt Nam, xuất khẩu hàng hóa với thuế suất ưu đãi sang hai thị trường phát triển này.
Tuy nhiên, để được hưởng ưu đãi thuế quan theo AANZFTA, doanh nghiệp bắt buộc phải tuân thủ quy tắc xuất xứ hàng hoá quy định trong hiệp định.
Quy tắc xuất xứ trong AANZFTA là gì?
Quy tắc xuất xứ (ROO – Rules of Origin) là tập hợp các tiêu chí dùng để xác định hàng hoá có được xem là có xuất xứ hợp lệ từ quốc gia thành viên trong hiệp định hay không.
Trong AANZFTA, hàng hóa được xem là có xuất xứ nếu thuộc một trong các trường hợp sau:
✅ Hàng hoá có xuất xứ thuần túy hoặc được sản xuất hoàn toàn
Áp dụng cho các sản phẩm như nông sản, khoáng sản, động vật sống được nuôi hoặc khai thác hoàn toàn tại một quốc gia thành viên.
✅ Hàng hóa được sản xuất từ nguyên liệu không có xuất xứ nhưng đạt tiêu chuẩn chuyển đổi
Áp dụng cho hàng hóa được sản xuất bằng nguyên liệu nhập khẩu nhưng đã trải qua quá trình chế biến đáng kể. Các tiêu chí chính bao gồm:
-
Tiêu chí chuyển đổi mã số HS (CTC)
Sản phẩm cuối cùng phải có mã HS khác với nguyên liệu đầu vào không có xuất xứ. -
Tiêu chí giá trị gia tăng (RVC - Regional Value Content)
Tỷ lệ giá trị nguyên liệu có xuất xứ và công đoạn sản xuất tại các nước AANZFTA phải đạt ít nhất 40%. -
Tiêu chí công đoạn chế biến cụ thể (Specific Process Rule)
Một số sản phẩm bắt buộc phải trải qua công đoạn chế biến nhất định tại nước thành viên để được công nhận xuất xứ.
Chứng từ chứng minh xuất xứ hàng hoá (C/O mẫu AANZ)
Để được hưởng thuế ưu đãi, doanh nghiệp phải xuất trình Giấy chứng nhận xuất xứ (C/O) mẫu AANZ, được cấp bởi cơ quan có thẩm quyền tại nước xuất khẩu (ví dụ: Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam – VCCI hoặc các tổ chức được ủy quyền).
C/O phải được cấp trước hoặc trong thời gian giao hàng, và cần điền đầy đủ thông tin theo đúng quy định trong Phụ lục của Hiệp định.
Lợi ích khi tuân thủ quy tắc xuất xứ AANZFTA
- Hưởng thuế suất ưu đãi (thấp hơn MFN) khi xuất khẩu sang Úc và Niu Di-lân
- Tăng khả năng cạnh tranh cho hàng hoá Việt Nam tại hai thị trường phát triển này
- Thúc đẩy chuyển đổi sang chuỗi cung ứng khu vực, giảm phụ thuộc vào nguyên liệu ngoài khối
- Tạo điều kiện thuận lợi trong kiểm tra, giám sát thương mại
Lưu ý cho doanh nghiệp Việt Nam
- Xác định chính xác tiêu chí xuất xứ áp dụng cho sản phẩm của mình (CTC, RVC hoặc công đoạn chế biến đặc biệt)
- Lưu trữ chứng từ, hóa đơn, bảng định mức sản xuất, chứng từ nhập khẩu nguyên liệu để phục vụ kiểm tra xuất xứ khi cần
- Làm việc với đơn vị tư vấn hoặc cơ quan chức năng khi gặp vướng mắc về quy trình chứng nhận C/O
Hiểu và áp dụng đúng quy tắc xuất xứ hàng hóa trong AANZFTA sẽ giúp doanh nghiệp Việt xuất khẩu thuận lợi hơn sang Úc và Niu Di-lân, đồng thời tận dụng tối đa lợi thế từ thuế suất ưu đãi trong FTA. Đây là một công cụ quan trọng hỗ trợ doanh nghiệp mở rộng thị trường, giảm chi phí và tăng khả năng cạnh tranh quốc tế.